Zarządzanie energią staje się kluczowym aspektem strategii operacyjnej firm w Europie. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1791 wprowadza istotne zmiany w zakresie obowiązkowych audytów energetycznych i systemów zarządzania energią, zmieniając dotychczasowe podejście do obowiązków firm w tym obszarze.
Do końca 2025 roku obowiązek przeprowadzania audytów energetycznych dotyczy głównie dużych przedsiębiorstw, natomiast od 2026 roku zmiany obejmą również wiele firm z sektora MŚP.
Najważniejszą zmianą jest uzależnienie obowiązku audytu nie od wielkości firmy (zatrudnienia, obrotów czy aktywów), lecz od rocznego zużycia energii finalnej obejmującego energię elektryczną, ciepło, gaz, paliwa oraz biomasę.
📌 Firmy zużywające ponad 2 778 MWh rocznie będą zobowiązane do przeprowadzenia audytu energetycznegodo października 2026 r., a następnie co 4 lata.
📌 Firmy, których zużycie przekracza 23 611 MWh rocznie, będą zobowiązane do wdrożenia systemu zarządzania energią ISO 50001 do października 2027 r.
Z uwagi na nadchodzące regulacje, kluczowe dla przedsiębiorstw będzie wcześniejsze przygotowanie oraz wdrożenie strategii efektywnego zarządzania energią, pozwalającej nie tylko na spełnienie wymagań prawnych, ale także na redukcję kosztów operacyjnych i zwiększenie konkurencyjności rynkowej.
Zmiana podejścia do obowiązku audytów – kluczowe kryterium: zużycie energii
Dotychczas obowiązek audytów energetycznych dotyczył firm spełniających przynajmniej jedno z poniższych kryteriów:
✔ Zatrudnienie powyżej 250 osób
✔ Obrót netto powyżej 50 mln euro
✔ Aktywa bilansowe przekraczające 43 mln euro
Od 2026 roku te kryteria przestaną obowiązywać – kluczowym wyznacznikiem będzie roczne zużycie energii finalnej, co oznacza, że obowiązek audytu obejmie również wiele przedsiębiorstw z sektora produkcyjnego, transportowego czy spożywczego.
Nowe progi zużycia energii i wynikające z nich obowiązki
Zużycie energii finalnej | Obowiązek | Termin |
Powyżej 85 TJ/rok (23 611 MWh) | Wdrożenie systemu zarządzania energią zgodnego z ISO 50001 | Październik 2027 |
Od 10 TJ do 85 TJ/rok (2 778 – 23 611 MWh) | Obowiązkowy audyt energetyczny zgodny z PN-EN 16247, realizowany co 4 lata | Październik 2026 |
Firmy objęte nowymi przepisami – przykłady z różnych branż
1. Przetwórstwo drzewne – średnie przedsiębiorstwo z dużym zużyciem energii
Zakład produkujący płyty drewniane oraz elementy meblarskie zużywa:
🔹 1 000 MWh energii elektrycznej do zasilania maszyn i linii produkcyjnych
🔹 3 000 MWh biomasy wykorzystywanej w kotłach suszarniczych
📊 Łączne zużycie: 4 000 MWh (14,4 TJ)
➡ Firma będzie zobowiązana do przeprowadzenia audytu energetycznego do 2026 r.
2. Przetwórstwo nabiału – wysokie zużycie energii cieplnej i chłodniczej
Zakład mleczarski produkujący nabiał zużywa:
🔹 2 500 MWh energii elektrycznej na linie produkcyjne i chłodnie
🔹 4 000 MWh gazu ziemnego wykorzystywanego do pasteryzacji mleka
🔹 1 000 MWh ciepła sieciowego do ogrzewania budynków
📊 Łączne zużycie: 7 500 MWh (27 TJ)
➡ Firma będzie zobowiązana do przeprowadzenia audytu energetycznego do 2026 r.
3. Przetwórstwo owoców i warzyw – konieczność wdrożenia ISO 50001
Firma zajmująca się produkcją soków, koncentratów i mrożonek zużywa:
🔹 6 000 MWh energii elektrycznej do zasilania linii produkcyjnych, chłodni i systemów wentylacyjnych
🔹 16 000 MWh gazu ziemnego wykorzystywanego w procesach pasteryzacji i suszenia produktów
🔹 3 000 MWh energii zawartej w paliwie wykorzystywanej do transportu i logistyki
📊 Łączne zużycie: 25 000 MWh (90 TJ)
➡ Firma będzie zobowiązana do wdrożenia systemu zarządzania energią ISO 50001 do 2027 r.
Jak przygotować przedsiębiorstwo na zmiany?
📌 1. Ocena zużycia energii w firmie
Zarząd firmy powinien przeprowadzić analizę zużycia energii ze wszystkich nośników, uwzględniając dane z ostatnich 3 lat. Pozwoli to określić, czy przedsiębiorstwo spełnia kryteria obowiązkowego audytu lub wdrożenia ISO 50001.
📌 2. Planowanie audytu energetycznego
Firmy objęte obowiązkiem audytów energetycznych powinny odpowiednio wcześnie nawiązać współpracę z doświadczonym audytorem, aby skutecznie zidentyfikować obszary do optymalizacji i uniknąć kar.
📌 3. Przygotowanie do wdrożenia ISO 50001
Przedsiębiorstwa, które będą zobowiązane do wdrożenia ISO 50001, powinny już teraz opracować strategię zarządzania energią, obejmującą m.in.:
✔ Wdrożenie polityki energetycznej
✔ Określenie obszarów znaczącego zużycia energii
✔ Definicję wskaźników efektywności energetycznej (EnPI)
✔ Systematyczny monitoring i raportowanie wyników
📌 4. Optymalizacja zużycia energii
Wyniki audytów energetycznych mogą wskazać konkretne działania poprawiające efektywność, np.:
✔ Modernizację układów chłodniczych i grzewczych
✔ Optymalizację procesów technologicznych
✔ Wdrożenie systemów odzysku ciepła
Nowe regulacje w zakresie audytów energetycznych stanowią zarówno wyzwanie, jak i szansę dla przedsiębiorstw. Odpowiednio wczesne działania pozwolą na redukcję kosztów operacyjnych, zwiększenie efektywności energetycznej oraz zgodność z nowymi przepisami.
📩 Nie czekaj na ostatnią chwilę – skontaktuj się z audytorem energetycznym i przygotuj swoją firmę na nadchodzące zmiany!